५७ औं  अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता दिवस‚२०८०

२०८० भाद्र २२ (September 8, 2023)

“Promoting literacy for a world in transition;

Building the foundation for sustainable and Peaceful societies.”

दिगो र शान्तिपूर्ण समाज निर्माणका लागि, साक्षरताको प्रवर्द्धन

१ नेपालमा साक्षरताको विद्यमान अवस्था

२ साक्षर घोषणा हुन बाँकी स्थानीय तहहरुको विवरण

अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता दिवसको अवसरमा आयोजित विभिन्न क्रियाकलापहरु

• शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रका महानिर्देशक श्री चूडामणि पौडेलज्यूको अध्यक्षतामा मूल आयोजक समिति गठन ।
• विभिन्न विषयगत उपसमितिहरु गठन गरी जिम्म्वारी प्रदान ।
• विभिन्न अनलाइन तथा अफलाइन पत्र पत्रिकामा सुचनामूलक सामाग्रीहरु समावेश गरी बिशेषाङ्क प्रकाशन गर्ने ।
• आम सञ्चार माध्यमवाट Talk Show, परिसम्बाद एवम् अन्तरक्रिया कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
• विगत आ.व.मा विकास भएको साक्षरता सम्बन्धी सूचनामूलक जानकारी एवम् सामाग्रीहरु प्रसारण गर्ने।
• साक्षरता सम्वन्धि अन्तरक्रिया कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्ने ।
• शिक्षा तथा मानवस्रोत विकास केन्द्रको प्राङ्गणमा बृक्षारोपण एवम् फुलहरु रोप्ने।
• रक्तदान कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।
• साक्षरता सम्वन्धी लोकदोहोरी गित विकास, छायाङ्कन एवम् प्रसारण गर्ने ।
• गत आर्थिक वर्षमा साक्षर घोषणा भएका जिल्लाहरुलाई सम्मान एवम् प्रसंशापत्र वितरण गर्ने ।
• साक्षरता दिवसको कार्यक्रमहरु सञ्चालन गर्नको लागि प्रदेश‚जिल्ला तथा स्थानीयतहरुलाई अनुरोध गर्ने ।
• साक्षरता दिवसको अवसरमा साक्षर स्थानीय तह एवम् साक्षर जिल्ला घोषणाका लागि समन्वय, सहकार्य तथा सहजीकरण गर्ने।
• अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता दिवसको अवसरमा अनौपचारिक शिक्षाको क्षेत्रमा कार्यरत विभिन्न सङ्घ संस्थाहरुसँग अन्तरक्रिया कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने ।

अनौपचारिक तथा आजीवन सिकाइसँग सम्वन्धित कार्यक्रमहरु

क साक्षर नेपाल वर्ष कार्यक्रम सञ्चालनः

• ६४ वटा जिल्ला र ३ वटा प्रदेशहरु साक्षर घोषणा भएको ।
• ५ बर्ष माथिको साक्षरता प्रतिशत ७६.२ प्रतिशत पुगेको ।
• १५-६० वर्ष उमेर समुहको साक्षरता प्रतिशत ८५ प्रतिशत पुगेको ।
• २०८०।०८१ भित्र नेपाललाई साक्षर नेपाल घोषणा गर्ने लक्ष्य ।
• साक्षरताका १२ वटा सूचकहरुको आधारमा साक्षरताका कार्यक्रमहरु सञ्चालन भएको ।
• साक्षर घोषणा हुन बाँकी १६१ वटा स्थानीय तहमा साक्षरताका विभिन्न कार्यक्रमहरु सञ्चालन ।
• लागत साझेदारीतामा आधारित प्रोत्साहन अनुदान प्रदान ।
• साक्षर नेपाल कार्यक्रमको लागि विभिन्न विकास साझेदार संस्थाहरु सँग समन्वय र सहकार्य गरिएको ।

ख. बैकल्पिक शैक्षिक कार्यक्रमः

• विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकाहरुको लागि लक्षित गरी अनौपचारिक शिक्षा तर्फको तह १-३ को संश्लेषित पाठ्यक्रम एवम् सिकाइ सामाग्रीहरु विकास
• विभिन्न संघसंस्थाहरुवाट सिकाइ सामाग्रीहरुको प्रयोग।
• सहजकर्ताहरुको लागि सहजकर्ता मार्गदर्शन पुस्तिका तयारी ।

ग अनौपचारिक शिक्षाको राष्ट्रिय योग्यता प्रारुपबमोजिमका कार्यहरु सञ्चालन

• नेपाल सरकारबाट मिति २०७७ बैशाख २१ मा राष्ट्रिय योग्यता प्रारुपको मूल ढाँचा स्वीकृत भएको ।
• अनौपचारिक शिक्षाको राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारुप तयार भै मिति २०८० बैशाख  २० गते राष्ट्रिय पाठ्यक्रम विकास तथा मूल्याङ्कन परिषदवाट स्वीकृत भएको।
• अनौपचारिक शिक्षाको राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारुपले उल्लेख गरेका सक्षमता र सिकाइका क्षेत्रहरुको आधारमा तह १-३ सम्मका ४७ वटा सिकाइ सामाग्रीहरु तयार भएको र तह ४ का सिकाइ सामाग्रीहरु विकास हुदै गरेको अवस्था ।
• अनौपचारिक शिक्षाको राष्ट्रिय योग्यता प्रारुप कार्यान्वयन कार्यविधि तयार भएको।

घ अनौपचारिक तथा आजीवन सिकाइ अन्तर्गतका कार्यक्रमहरु

• १७१ वटा अनौपचारिक विद्यालयहरु, १२१ वटा विद्यालयमा खुला शैक्षिक कार्यक्रम र २१५१ वटा सामुदायिक सिकाइ केन्द्रहरु सञ्चालनमा ।
• ११५० वटा परम्परागत विद्यालयहरु सञ्चालन ।
• सामुदायिक सिकाइ केन्द्र सञ्चालन एवम् व्यवस्थापन मापदण्ड २०७८ जारी ।
• परम्परागत शैक्षिक संस्था सञ्चालन एवम् व्यवस्थापन मापदण्ड २०७९ जारी ।
• अनौपचारिक तथा आजीवन सिकाइ सञ्चालन तथा व्यवस्थापन मापदण्ड २०८० स्वीकृतिको लागि मन्त्रालयमा पेश गरिएको ।
• सामुदायिक सिकाइ केन्द्रहरुको शैक्षिक सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (NFE EMIS) तयार गरी online बाट  reporting गरिएको ।

“दिगो र शान्तिपूर्ण समाज निर्माणका लागि, साक्षरताको प्रवर्द्धन“

५७ औं अन्तर्राष्ट्रिय साक्षरता दिवस‚२०८०

को अवसरमा आयोजित

सन्देशमूलक लोकदोहोरी कार्यक्रम

नेपाल सरकार

शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय

शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्र

सानोठिमी, भक्तपुर